● وظايف اصلي روغن موتور و نقش مواد افزودني

۱) روانکاري و کاهش اصطکاک (مواد افزودني بالا برنده شاخص گرانروي و ضد سايش)

۲) پاک کنندگي و معلق سازي (ادتيوهاي پاک کننده و معلق کننده)

۳) انتقال حرارت (ادتيوهاي ضد اکسيداسيون)

۴) باز دارندگي در برابر خوردگي و زنگ زدگي (ادتيوهاي ضد اکسيداسيون و ضد زنگ)

۵) از بين بردن کف(افزودني ضد کف)

● ملاکهاي اصلي در انتخاب روغن

▪ روغن موتورهاي گازسوز

- روغن هايي با ASH متغير

- داراي ادتيوهاي ضداکسيداسيون، ضدسايش، پاک کننده و ضدخوردگي

- گريد روغن SAE ۳۰، ۴۰ - SAE ۱۵ W ۴۰

- TBN کمتر

▪ روغن چند منظوره تراکتور

قابل استفاده در:

- سيستم هيدروليک و فرمان

- موتورهاي بنزيني و ديزلي

- گيربکس و دنده هاي تحت بار متوسط تا زياد (براي تمامي تجهيزات ماشين آلات کشاورزي)

● ماشين آلات راهسازي و معادن (کاترپيلار، کوماتسو، ولوو، هپکو)

▪ نوع تجهيزات: لودر- بلدوزر- گريدر- غلطک- بيل مکانيکي

▪ روغن موتور پيشنهاد شده(با توجه به توصيه سازندهSAE &API):

- در مدل هاي قديمي(منو گريد)، هامون و پاسارگاد

- مدل هاي جديد(مالتي گريد)، پارس لنج، ديزل و هيرمند

● تخمين عمر مفيد روغن موتور

کيلومترکارکرد واقعي روغن به عوامل زير بستگي دارد:

- کيفيت سوخت مصرفي(ميزان گوگرد)

- درجا کارکردن موتور(ترافيک)

- آثار منفي ساکن ماندن روغن درون کارتر:

- ميعان بخارات آب درون سيستم

- تشکيل ترکيبات مضر(کمپلکس)

● فشار روغن و عوامل مؤثر برآن

عوامل مؤثر برفشار روغن عبارت است از:

- انتخاب نادرست گريد(SAE)

- اکسيداسيون و از بين رفتن ادتيوها

- آلودگي با ذرات و اختلاط با سوخت

عوامل مکانيکي سيستم مانند:

- عيوب تجهيزات(شير تنظيم فشار، اويل پمپ و…)

- لقي بيش از اندازه ياتاقان ها و نشتي داخلي

● کاهش ميزان روغن موتور و دلايل آن

عوامل معمول کاهش حجم روغن عبارت است از:

- سوختن روغن درون محفظه احتراق و خارج شدن از اگزوز

- تبخير روغن درون کارتر(تهويه هواي کارتر)

عوامل غير معمول کاهش روغن موتور عبارت است از:

- انتخاب نامناسب گريد روغن

- پرکردن روغن بيش از حد مجاز

- نشتي از طريق کاسه نمدها و آب بندها

- ساييدگي رينگهاي پيستون

● روغن هاي دنده خودرو

علل استفاده از روغن دنده خودرو عبارت است از: راحت تعويض کردن دنده بخصوص در دماي پايين، جلوگيري از خطر افتادن اجزاي تحت فشار، کم کردن اصطکاک و سايش.

طبقه بندي روغن هاي دنده خودرو:

۱) براساس کيفي(انستيتو نفت آمريکا)

ـ روغن دنده پارس مدوس GL-۳ GL-۲ API GL-۱

ـ روغن دنده پارس مدوس اي پي GL-۴

ـ روغن دنده پارس مدوس اي پي اس GL-۵

۲ ) براساس گرانروي(انجمن مهندسان اتومبيل)

(براي فصل تابستان)۹۰ ۱۴۰ ۲ ۵۰ (براي فصل زمستان) SAE ۷۵W ۸۰W ۸۵W

( مناسب براي تمام فصول سال)۷۵W۹۰ ۸۰W۹۰ ۸۵W۹۰ ۸۵W۱۴۰

ـ پارس مدوس اي پي۷۵W و ۷۵W-۹۰ براي خودروهاي شرکت سايپا مانند ريو و پرايد

ـ پارس مدوس اي پي اس ۷۵W-۸۰ براي خودروهاي شرکت ايران خودرو مانند انواع پژو

● تأثير انتخاب گرانروي صحيح:

کاهش اصطکاک داخلي، جريان مناسب روغن، جلوگيري از سايش، ممانعت از داغ شدن سطح دنده، روانکاري صحيح

● روغن دنده هاي اتوماتيک

مشخصات خاص روغن دنده اتوماتيک شامل قابليت در انتقال قدرت قابليت عالي در انتقال حرارت، مقاومت در برابر کف کردن، ممانعت از سايش و روانکاري عالي است.

▪ موارد کاربرد روغن هاي دنده اتوماتيک:

ـ جعبه دنده اتوماتيک خودروهاي سواري، سيستم هاي انتقال قدرت و جعبه فرمان هيدروليکي، خودروهاي سنگين مانند اتوبوس هاي توليدي شرکت هاي شهاب خودرو، ايران خودرو ديزل

● مشخصات ويژگي هاي ضديخ، ضد جوش، ضد زنگ

پارس سهند و پارس سهند ويژه:

- پايين آورنده دماي انجماد و بالابرنده دماي جوش

- محافظ قطعات سيستم خنک کننده در مقابل زنگ زدگي و خوردگي

- قابل استفاده در چهار فصل

● انواع بسته بندي روغن ها

روغن بالک (فله اي):

- مزايا : قيمت ارزانتر، کاهش هزينه هاي انبارداري و حمل و نقل

- معايب: امکان آلودگي و دخل و تصرف بيشتر

● روغن مظروف

▪ مزايا: احتمال آلودگي کمتر(مخازن حمل و نقل و نگهداري)، افزايش کيلومتر کارکرد و زمان تعويض روغن، افزايش عمر موتور و کاهش هزينه تعميرات موتور

شرايط ويژه انبار داري صحيح روانکارها عبارت است از:

- نگهداري بشکه هاي گريس بصورت عمودي (ايستاده)

- هواي انبار خشک بوده و هنگام باز کردن در ظروف عاري از گرد و غبار باشد.

- با توجه به نوع فرآورده، زمان مناسب انبارداري رعايت شود.

اصل مهم: اولين محصول ورودي، اولين خروجي نيز باشد (FIFO)

● شيوه صحيح انبارداري:

- بشکه ها در فضاي روباز حتماً زير پوشش ضدآب نگهداري شوند.

- نگهداري بشکه هاي روغن بصورت افقي(خوابيده) انجام شود.

● روغن هاي صنعتي هيدروليک

پارامترهاي مهم در انتخاب روغن صنعتي- هيدروليک به شرح زير است:

- درجه حرارت عملکرد سيستم

- دامنه تغييرات دمايي

- گرانروي توصيه شده

- سازگاري با مواد تشکيل دهنده(واشر- قطعات- پلاستيکي و…)

- مقاومت لايه روغن

- فشار و سرعت سيستم

۳ دسته اصلي روغنهاي صنعتي- هيدروليک عبارت است از:

-R &O که داراي خواص ضد زنگ و ضد اکسيداسيون است

- AW که داراي خواص ضد سايش است.

- HVI & AW که داراي شاخص گرانروي بالا و خواص ضد سايش است.

روغن هاي هيدروليک نفت پارس عبارتند از:

پارس بابک، پارس بابک ويژه، پارس هيدروليک اتوماتيک

مواد کاربرد و گريد روغن دنده صنعتي نيسان عبارت است از:

- مصارف صنعتي که نياز به روغن دنده EP دارند

- سيستم انتقال دهنده هاي فولادي

- ياتاقانها

● روغن دنده صنعتي

پارامترهاي مهم در انتخاب روغن دنده صنعتي به شرح زير است:

- گرانروي توصيه شده

- نوع چرخ دنده و ابعاد

- سرعت و دور خروجي چرخ دنده

- شرايط محيطي

- فشار و بار وارد شده به چرخ دنده

● روغن هاي حل شونده

موارد کاربرد روغن هاي حل شونده عبارتند از: استفاده در تمامي عمليات ماشين کاري که نياز به روغن امولسيون بدون EP دارند، مناسب براي سنگ زني، مته کاري و اره کاري.

● گريس:

وظايف اصلي گريس عبارتند از: روانکاري، آب بندي، حفاظت از سطوح، ضربه گيري

مزاياي بکارگيري گريس نسبت به روغن:

- کاهش تعداد دفعات روانکاري

- از بين رفتن مسئله نشتي

- ماندن روانکار در وضعيت اوليه

- جلوگيري از لرزش و صداي سيستم

- بازدهي بهتر در شرايط دما و فشار بالاتر

محدوديتهاي بکارگيري گريس نسبت به روغن به شرح زير است:

- عدم قابليت خنک کاري در سيستم

- عدم خاصيت پاک کنندگي

گريسهاي نفت پارس عبارتند از:

- گريس هاي پايه کلسيمي(پارس شاسي)

- گريس هاي پايه سديمي(پارس فايبر- تکتاز)

- گريس هاي پايه ليتيمي(پارس ماهان و ماهان اي پي)

- گريس هاي پايه غير صابوني(پارس بنتون)

محدوده عملياتي گريس ها از نظر دما به شرح زير است:

- گريس پايه کلسيمي، حداکثر تا۶۰ درجه سانتي گراد

- گريس پايه سديمي، حداکثر تا۱۲۰ درجه سانتي گراد

- گريس پايه ليتيمي، حداکثر تا۱۳۰ درجه سانتي گراد

- گريس پايه غيرصابوني(بنتون)، حداکثر تا۱۳۰ درجه سانتي گراد

موارد کاربرد گريس ليتيمي (Multipurpose) عبارتند از:

- مناسب براي گريسکاري ياتاقانهاي چرخ اتومبيل

- کاربري مناسب در جلوبندي و اتصالات توپي وسايل نقليه

- کاربردي مناسب در ماشين آلات ساختماني

- کاربردي مناسب در صنايع نورد فولاد که نياز به مقاومت حرارتي بالايي دارند

- کاربردي مناسب در ياتاقانهاي تخت و غلطکي

- کاربردي مناسب در تمامي سطوح متحرک در شرايط خشک و مرطوب

● موارد کاربرد گريس کلسيمي

- قابل کاربرد در پمپ هاي آب

- کاربري مناسب در شاسي اتومبيل هاي سنگين و ماشين آلات کشاورزي

- کاربري مناسب در روانکاري اتصالات متحرک

- کاربري مناسب در محيطهاي مرطوب

- عملکرد مناسب تحت شرايط سرعت و فشار پايين( در شرايط

سخت تر، از ادتيو EP در گريس ياد شده استفاده مي شود)

● موارد کاربرد گريس سديمي

- قابل کاربرد در صنايع نساجي

- کاربري مناسب در ياتاقانهاي باز تمامي ماشين آلات و صنايع در شرايط خشک دنده هاي بسته

(به علت ساختار اليافي بلند و خشن، اين نوع گريس قابليت پمپاژ خوبي نداشته و در سيستم گريسکاري مرکزي قابل استفاده نيستند)

● موارد کاربرد گريس بنتوني (Non drop grease)

- قابل کاربرد در درجه حرارت هاي بالا

- کاربري مناسب در ياتاقانهاي کوره

- مصارف عمومي ياتاقانها

(تعويض اين نوع گريس ها در فواصل زماني کوتاه لازم است.)

ويژگي هاي گريس هاي فشار پذير( اي پي دار):

- حاوي مواد مقاوم کننده در برابر فشار (Extreme Pressure)

- داراي طول عمر کوتاه تر

- داشتن بوي تند نسبت به گريس هاي معمولي

عوامل موثر در انتخاب نوع گريس عبارتند از:

- شرايط دما و فشار سيستم

- سازگاري گريس با ترکيبات لاستيکي، واشرها و عايق ها

- طول عمر گريس و امکان گريس کاري مجدد

- چگونگي رفتار گريس در درجه حرارت هاي مختلف

- خواص ضد خوردگي و ضد زنگ زدگي گريس

منابع :
----------------------
aftab.ir
کانون دانش
----------------------